BREXIT - co zmienił na rynku przewozów towarów?
23 czerwca 2016 r. Wielka Brytania zdecydowała o opuszczeniu struktur Unii Europejskiej. Choć czasu na przygotowanie było wiele, nie wszystkie państwa członkowskie zdawały sobie sprawę z konsekwencji wyjścia tak ważnego partnera handlowego ze Wspólnoty. Kiedy co czwarta ciężarówka przekraczająca granicę UK-UE należy do polskiego przewoźnika, warto wiedzieć, co Brexit realnie oznacza dla rynku przewozu towarów.
Co zmieniło się wymianie handlowej na linii Wspólnota – Wielka Brytania? Co opuszczenie Unii oznacza dla branży TSL?
Po 47 latach przynależności do UE, Wielka Brytania zdecydowała się na Brexit. Jak pokazało doświadczenie, procedura opuszczenia unijnych progów sprawia wiele komplikacji nie tylko dla państwa opuszczającego struktury, ale również dla pozostałych członków, w tym również dla Polski.
Wraz z wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii przewóz towarów pomiędzy państwami członkowskimi a Zjednoczonym Królestwem stanął pod znakiem zapytania. Zarówno strony wymiany handlowej, jak i przewoźnicy poszukiwali regulacji, które mimo zniesienia Strefy Schengen pozwolą na swobodny przewóz towarów. Czy się udało?
Choć Wielka Brytania opuściła UE 23 czerwca 2016 r., to aż do lutego 2020 r. Zjednoczone Królestwo było członkiem Wspólnoty. Do końca grudnia 2020 r. trwał tzw. okres przejściowy, podczas którego wciąż mogła następować swoboda w poruszaniu się na linii UK-UE. Zmiany nastąpiły 1 stycznia 2021 r.
Dotychczasowy swobodny przepływ towarów powodował, że nie wszyscy przewoźnicy czy handlujący z UK byli świadomi ilości dokumentacji wynikającej z obsługi celnej, która pojawiła się wraz z zakończeniem okresu przejściowego. Nowe wytyczne, rozbudowana administracja, czy też kolejki na granicach mocno obciążą przewoźników oraz handlowców, a także znacząco wpłyną na jakość oferowanych usług transportowych, jednak jest jeszcze za wcześnie na wyciąganie ostatecznych – twardych wniosków. Przypomnijmy, że nowa rzeczywistość w transporcie towarów do Wielkiej Brytanii obowiązuje dopiero cztery miesiące i na pewno przyniesie jeszcze wiele zmian – mówi Damian Ostrowski, właściciel firmy spedycyjno-logistycznej Cargo Move, organizującej przewozy towarów z i do Wielkiej Brytanii.
Transport towarów przed Brexitem
Zjednoczone Królestwo to jeden z najważniejszych uczestników w wymianie handlowej. Według World Trade Statistical Review 2019 zajmowało piąte miejsce w imporcie oraz 10 w eksporcie towarów skali światowej. Dane ministerstwa pokazały również, że w 2018 r. najważniejszymi partnerami w brytyjskim eksporcie były USA, Niemcy, Holandia i Francja, a w imporcie Niemcy, Chiny, Holandia oraz USA przy czym Polska zajęła 11 miejsce w tym zestawieniu. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż państwa członkowskie Unii stanowiły aż 49% wartości całego brytyjskiego eksportu przy 54% imporcie. Samochody, produkty medyczne i farmaceutyczne, mechaniczne generatory energii, ropa naftowa oraz statki powietrzne to dominujące towary, które eksportowano z Wielkiej Brytanii. Import przedstawiał się bardzo podobnie, jednak do najczęściej przywożonych produktów można było zaliczyć także odzież.
Pomimo wcześniejszej deklaracji Wielkiej Brytanii, wiele kwestii pozostało nierozstrzygniętych, wobec czego okres opuszczenia Wspólnoty się wydłużał. Eksperci prognozowali, że nieuregulowane kwestie na linii UK-UE, zwłaszcza dotyczące handlu, stanowią bardzo duże zagrożenie dla światowej gospodarki. Brak jednoznacznego stanowiska brytyjskiego Parlamentu oraz wydłużenie rozmów dało odczuć się na giełdzie. Po raz pierwszy od dwóch lat odnotowano spadki zarówno brytyjskiego funta, jak i wskaźników zarówno produkcji, jak i zatrudnienia. Wiele mówiono o tym, że w przypadku opuszczenia struktur unijnych przez UK, Polska straci nieco więcej, niż inne państwa członkowskie – m.in. dlatego, że co czwarta ciężarówka wjeżdżająca do Wielkiej Brytanii należy do polskiego przewoźnika. Decyzją angielskiego rządu, ustalono datę wyjścia ze Wspólnoty na 1 lutego 2020 r. a do czasu uregulowania wielu kwestii ustanowiono okres przejściowy obowiązujący do końca 2020 r.
Co to oznaczało w praktyce? W okresie do 31 grudnia towary mogły przemierzać bez przeszkód granicę UK-UE. Swoboda w przepływie zarówno produktów, jak i osób oznaczała brak kontroli na granicach, a dużym ułatwieniem dla przewoźników był brak cła na towary, a także maksymalnie uproszczone formalności związane z obsługą celną. Ważne kwestie dotyczyły transportu i logistyki. Dzięki temu, że Wielka Brytania była członkiem Wspólnoty Europejskiej korzystała z wielu przywilejów, podobnie jak inne państwa członkowskie. Do końca roku nie obowiązywały zatem żadne dodatkowe ograniczenia, a firmy przewożące towary nie musiały spełniać innych wymogów niż dotychczas. Po upływie tego terminu nastąpiły zmiany i zaczęto stosować nowe wytyczne.
Rysunek 1. Obroty towarowe według najważniejszych krajów. Źródło: GUS – Obroty towarowe handlu zagranicznego ogółem 15.09.2020 r. i według krajów w okresie styczeń – lipiec 2020 r.
Według danych z Głównego Urzędu Statystycznego eksport z Polski do Wielkiej Brytanii wynosił 32,2 mld PLN tylko w pierwszym półroczu 2020 roku, a przypomnijmy, że obejmował pierwszy światowy lockdown i przerwy w dostawach towarów. Z kolei w tym samym okresie import towarów z Wielkiej Brytanii wyniósł 11,4 mld PLN.
Na efekty zniesienia Strefy Schengen nie trzeba było długo czekać. Zmiany na granicach dały się odczuć w handlu już w pierwszym miesiącu po zakończeniu tzw. okresu przejściowego. Spadek obrotu z 79,3 mld PLN ze stycznia 2020 r. do 4,1 mld PLN w styczniu 2021.
Rysunek 2. Obroty towarowe według najważniejszych krajów. Źródło: GUS – Obroty towarowe handlu zagranicznego ogółem i według krajów w styczniu 2021 r.
Skutki Brexitu dla branży przewozu towarów
Dane rzeczywiście wskazują spadki zarówno w przypadku importu, jak i eksportu towarów, a wszelkie formalności, których należy dokonać wydłużyły czas tranzytu. To natomiast przekłada się na koszty, które mogą być dla wielu zbyt wysokie do zaakceptowania. Jednak warto pamiętać, że cały proces jest dopiero na etapie wykształcania się, z pewnością z każdym kolejnym miesiącem będzie usprawniany i regulowany, co jeszcze może zmienić obraz całej sytuacji. Ciekawą alternatywą dla najpopularniejszych dotychczas przewozów drogowych staje się transport morski – dodaje Damian Ostrowski z Cargo Move.
Transport morski do Wielkiej Brytanii
Dane wskazują, że nawet 25% handlu drogą lądową pomiędzy Wielką Brytanią, a Unią Europejską jest realizowane przez polskie firmy transportowe. To może spowodować duże straty finansowe dla przewoźników, którzy w wyniku Brexitu i trudności z pokonywaniem granicy, zrezygnują z tego kierunku podróży.
Wśród innych skutków wyjścia Wielkiej Brytanii z UE, z którym mierzą się zarówno kupujący z UK, jak i przewoźnicy jest fakt dużych spadków sprzedaży produktów żywnościowych. W wyniku sporych zatorów na granicach żywność nie była w stanie przetrwać transportu, a w efekcie, według danych podanych przez Bloomberg w styczniu 2021 r. eksport łososia do Wspólnoty spadł o 98%, podobna sytuacja miała miejsce również z wołowiną, gdzie wskutek Brexitu spadł eksport aż o 92% w stosunku do 2020 r. Niewykluczone, że jeśli procedury nie zostaną lepiej dopracowane, to spadki te będą się jeszcze w kolejnych miesiącach pogłębiały i poszerzały o kolejne grupy towarów, których przewóz może okazać się niemożliwy.
Sytuacja ta stwarza idealne warunki do rozważenia, czy nie należy zmienić środka transportu – z ciężarówki na statek! Transport drogą morską na linii London Gate Terminal – Gdynia zajmuje zaledwie 3. Co piątek z Gdyni wypływa statek z kontenerami, które już od wtorku mogą być dystrybuowane na terenie Wielkiej Brytanii. Bez korków, taniej i znacznie prościej można przewozić towary drogą morską, więc dlaczego by nie pójść właśnie tą drogą?
Chcesz sprowadzić towar z Wielkiej Brytanii? Sprawdź jak!
Jeśli poszukujesz partnera, którego zadaniem będzie wsparcie przewozu towarów na linii Wielka Brytania – Unia Europejska, sprawdź ofertę Cargo Move. Firma każdego dnia planuje trasy dla dziesiątek ton ładunków, które muszą pokonać granicę ze Zjednoczonym Królestwem. Dzięki doskonałej znajomości bieżącej sytuacji oraz doświadczeniu w realizacji wielu frachtów specjaliści z Cargo Move pomogą dobrać odpowiednie środki transportu, zaplanują pełną podróż Twoim towarom i dopełnią wszelkich formalności, dzięki którym ładunek będzie mógł spokojnie przekroczyć granicę. Wszelkie nowe obowiązki, które zostały nałożone na handlujących z UE z kontrahentami z UK są dla takiego partnera już dobrze znane, więc możesz być pewien, że Twój ładunek dotrze do miejsca docelowego bez przeszkód.